Op donderdag 21 november 2024 vond het Kenniscafé: Vrijwillige Inzet Ouderen en Zingeving plaats. Het evenement bracht vrijwilligers, professionals, onderzoekers en geïnteresseerden, samen om te reflecteren op de waarde van vrijwillige inzet door ouderen en de vraag hoe deze inzet een zingevende rol kan spelen in hun leven.

Opening door Lieke de Kok

Lieke de Kok opende het Kenniscafé met een verwelkoming en benadrukte het belang van vrijwillige inzet. Ze stelde dat deze inzet een onmisbaar deel vormt van onze samenleving, en een cruciaal deel van deze vrijwillige inzet wordt uitgevoerd door onze oudere medemens.  Deze groep is vaak toegewijd en zet zich in vanuit een sterke sociale betrokkenheid.

Presentatie door Wilco Kruijswijk

Wilco Kruijswijk gaf een presentatie over de relatie tussen zingeving en pelgrimstochten. Wilco vertelde persoonlijke anekdotes, waarin vertragen, vertrouwen en wederzijdse afhankelijkheid centraal stonden. Hij daagde deelnemers uit om hun omgeving mooier achter te laten, simpelweg door vriendelijkheid en vertrouwen te verspreiden.

Hij deelde drie belangrijke inzichten:

1. Vind jouw eigen ritme: De hoeveelheid energie en zin die je op een bepaald moment hebt bepaalt wat je kan doen. Wees mild voor jezelf. Als je te snel gaat, ben je snel moe, maar als je te langzaam gaat, word je ook moe. Zingeving is een zoektocht naar je eigen tempo.
2. Omarm eenvoud: Vraag jezelf af wat je écht nodig hebt, zowel materieel als emotioneel.
3. Ontmoet elkaar: Zingeving gaat ook over oprechte ontmoetingen en verbindingen met anderen. Met het (her)vinden van jouw eigen ritme en het omarmen van de eenvoud ontsluit je de deur naar oprechte ontmoeting met anderen.

Projectpresentatie door Lieke de Kok

Lieke deelde inzichten uit haar project rondom vrijwillige inzet. Ze bevraagt welke rol eigenaarschap speelt in het zinvol ervaren van vrijwillige inzet. Het project onderzoekt hoe organisaties vrijwillige inzet kunnen organiseren zodat het optimaal bijdraagt aan zingeving voor ouderen. De verschillende aangesloten projectgroep leden leren hierin van elkaars vorm van organiseren, en zo formuleren we als projectgroep lerende elementen. Dit doen we door interviews met oudere vrijwilligers en professionals/bestuursleden, en een kijkje bij elkaar in de keuken nemen.

Belangrijke thema’s die aan bod kwamen:

• De balans tussen persoonlijke en existentiële zingeving.
• Hoe individualisering en versnelling in de samenleving een uitdaging vormen voor ouderen die juist behoefte hebben aan vertraging en kwaliteit in hun sociale interacties.

Lieke vertelde ook over gesprekken met vrijwilligers en professionals. Hieruit bleek dat verbinding vaak de belangrijkste motivatie is voor vrijwilligers om door te blijven gaan. Vanuit de analyse van alle interviews met vrijwilligers en professionals zijn verschillende dimensies van deze verbinding blootgelegd en zijn we in gesprek gegaan over deze verschillende ‘lagen’ van verbinding.

Interactieve groepsdiscussies

Deelnemers werden uitgenodigd om in groepen na te denken over drie stellingen:

1. "Gezamenlijke bevlogenheid is belangrijk voor eigenaarschap, maar vormt ook risico’s."
2. "De talenten van ouder wordende vrijwilligers worden onvoldoende benut."
3. “De toegevoegde waarde van het ouder worden wordt in de huidige organisatie van vrijwilligerswerk  optimaal benut.” 
   

Hen werd gevraagd: -Wat is jouw standpunt ter aanzien van de stelling? -Wat zou er moeten veranderen?

Hieruit kwamen waardevolle inzichten naar voren, zoals:

• Het belang van regelmatig evalueren met vrijwilligers om hun talenten beter te benutten. Het gesprek hierover moet gefaciliteerd worden, anders is hier geen zicht op.
• Het creëren van een veilige omgeving waarin vrijwilligers hun comfortzone kunnen uitbreiden. Er moet ruimte zijn om op een veilige manier te experimenteren. Zo ontstaat draagvlak.
• Het herkennen van de unieke meerwaarde die ouderen meebrengen in vrijwilligerswerk, zoals levenservaring en loyaliteit. En het zou mooi zijn als er wordt ingespeeld op de behoefte deze kennis over te dragen.

Afronding

De middag werd afgesloten met een plenair moment, waarin flap-over resultaten werden gedeeld en verdere actiepunten werden besproken. Lieke nodigde deelnemers uit om te blijven reflecteren op de rol van zingeving in vrijwilligerswerk en hoe organisaties deze beter kunnen ondersteunen.

Vervolg: De inzichten van het Kenniscafé worden verwerkt in een inspiratiebundel en een reeks portretten. Daarnaast is er een podcast beschikbaar waarin bredere thema’s rondom zingeving worden besproken.