Blog: Werkplaats Multiproblematiek bezien vanuit de filosofie
Gepubliceerd op : 13 oktober 2021
Met ons werkteam multiproblematiek denken we na over het handelen van professionals, de samenwerking en de kaders die een rol spelen bij het te lijf gaan van de kluwen van problemen binnen en rondom een gezin. Ons werkteam heeft ontdekt dat leren kijken buiten je eigen perspectief hierbij van groot belang is.
Buiten het eigen perspectief
Binnen het werkteam multiproblematiek zijn we op dit moment o.a. bezig met de volgende vragen: ‘Op welke wijze kan de discretionaire ruimte van de professional die werkt met multiproblem casussen vergroot worden; oftewel de vrijheid om af te wijken van voorgeschreven regels?’ En: ‘Hoe kan een professional ruimte en rust nemen voor een juiste screening van de vraag, in plaats van direct te gaan rennen voor een gezin?’ Dat zijn ingewikkelde vragen. Ik kan u vertellen; het geven van passende antwoorden is nog ingewikkelder. Maandelijks analyseren we een ingebrachte casus met zo’n tiental professionals van verschillende organisaties. We proberen buiten ons eigen perspectief en de gebaande paden tot een ideale situatie te komen. Als we een ideale situatie hebben bedacht -ook al is deze in de praktijk haast onmogelijk- denken we gezamenlijk na over ‘wat moet er dan anders: het gedrag van de werker, de samenwerking, de regels van de instelling, de financiering?’ Hiervoor moeten wij ons eigen perspectief verbreden en geregeld eigen beelden loslaten, dat is knap lastig. En als wij het vanuit de analysetafel lastig vinden, hoe is het dan voor sociaal professionals in de uitvoering wanneer er geen tijd is voor zo’n uitvoerige analyse?
Wat zegt de filosofie
Tijdens de opleiding Social Work volgen studenten in het tweede jaar de module ‘macht en onmacht in het werk’. Deze week verzorg ik hiervoor een les over de wetenschapsfilosoof Karl Popper (1902-1994). Zijn denkwijze biedt interessante perspectieven voor ons werkveld. Wat de theorie van Popper ons leert: Wees kritisch op het trekken van algemene conclusies uit verscheidene bijzondere waarnemingen. Verschillende professionals (van verschillende organisaties) interpreteren verschillende problemen bij hetzelfde gezin. Wat voor de een bijzaak is, is voor de ander hoofdzaak. Steeds wordt het gedrag van de cliënt en diens situatie herleid tot wat we al weten. We zoeken naar aanwijzingen die ons idee bevestigen. We interpreteren wat we zien vanuit een kader: kennis, ervaring en regels van de instelling. Het is daarom lastig je eigen perspectief en zo jouw belang los te laten. Daarnaast lijkt het dat de financiering in hulpverleningsland te veel gericht is op het belang van ieders organisatie. De Popperiaanse theorie sluit naadloos aan bij wat we ervaren in het werkteam; we zien casussen waarin megagoede professionals werken, maar eilanddenken ligt zelfs bij hen op de loer. Hoe mooi zou het zijn als alle betrokkenen in een casus aan tafel overstijgende belangen bepalen. Zonder gepraat over jouw organisatie, over geld, tijd en ruimte. Het gezin centraal. Het gezin als enige dat telt. Dit vraagt in eerste instantie om je eigen perspectief te kunnen loslaten. Jouw blik, jouw instelling, jouw aanpak - het is allemaal gekleurd en het is maar één kader.
Aansluiten bij een gezin
Als werkteam willen we deze boodschap overdragen aan zoveel mogelijke (aankomende) sociaal professionals; wees kritisch op je eigen perspectief en belangen en neem de rust en ruimte om datgene te doen wat voor het gezin telt! Hier gaan we in ons komende Kenniscafé ook mee aan de slag. We nemen iedereen mee vanuit een cliëntverhaal en ontdekken hoe je vanuit verschillende perspectieven naar deze situatie kan kijken. Waar word je geacht écht breed te kijken en samen te werken? In een wijkteam! Daar werk je vanuit verschillende contexten én moet je samenwerken om een situatie goed te begrijpen. Daarom organiseren wij op 28 oktober een Kenniscafé over werken in een wijkteam.
Wat gaan we doen: We kijken door verschillende wijkteambrillen naar een gezin met meerdere zorgen, zoals door de bril van de schuldhulpverlener, die van de LVB-deskundige, de stagiaire, de cliënt, de teamleider en wijkteamgeneralist. Zo verkennen we elkaars werelden. En als dat geen perspectief biedt!
Jaap van den Bosch is onderzoeker en programmadocent Social Work bij Hogeschool Inholland.
Op de hoogte blijven? Schrijf u in voor de nieuwsbrief!
Door je te abonneren op onze nieuwsbrief ga je akkoord met onze privacyverklaring.