Verplicht Vrijwilligerswerk

Het beleid in Rotterdam is er de laatste jaren op gericht om in principe van iedereen een tegenprestatie te verlangen voor de uitkering. Aanvankelijk onder de programmatitel 'Full Engagement', nu onder de naam 'Maatschappelijke Inspanning'. De tegenprestatie is niet vrijblijvend, waardoor er een paradoxale relatie ontstaat tussen eigen verantwoordelijkheid of regie enerzijds, en de verplichtingen voor de burger anderzijds.
Vanuit participatie oogpunt is het in die context de vraag wat wel of niet onder die verplichte tegenprestatie valt; te denken valt ook aan vormen van burenhulp en mantelzorg.

De Wmo-werkplaats Rotterdam kiest voor de aanpak van Maatschappelijke Inspanning om een drietal redenen:
1. vanwege het participatieaspect;
2. de veranderende rol van de professionals en
3. het beroep op zelfsturing door cliënten.

Door de Wmo-werkplaats Rotterdam wordt onderzoek gedaan naar de praktijken en activiteiten die op dit thema in Overschie en in Kralingen-Crooswijk worden uitgevoerd.

Overschie
In 2010 is in Overschie gestart met een innovatieve werkwijze onder de noemer ‘werkzoekende helpt werkzoekende’. Deze methodiek is gestoeld op het idee van ‘groepsempowerment’, waarbij activeren, coachen, stimuleren en motiveren zijn gecombineerd. Het doel is een hoge mate van zelfsturing bij de klant te bewerkstelligen. De Wmo-Wekplaats Rotterdam gaat na hoe de innovatie was vormgegeven en welke bedoelde en onbedoelde effecten er zijn opgetreden. Tevens is een pilot uitgevoerd rond het stimuleren van vormen van vrijwilligerswerk en het nastreven van zelfregie bij de vrijwilligers. Daarnaast is energie gestoken in het leggen van contacten en verbindingen in de wijk om mogelijkheden voor participatie te scheppen, bijvoorbeeld met woningbouwverenigingen en maatschappelijke organisaties in de wijk.

Kralingen-Crooswijk
In de deelgemeente Kralingen-Crooswijk is in 2011 gestart in de wijk Oud-Crooswijk. De werkzoekende cq. klant werd hier door de klantmanagers opgeroepen zelf vrijwilligerswerk te vinden. In het geval de klant geen werk kon vinden werd een beroep gedaan op de inzet van de uiteenlopende voortrajecten. Daarnaast hebben buurtactiveringscoaches bij probleemgezinnen huisbezoeken verricht. De vrijwilligerswinkel heeft een belangrijke rol bij het matchen van kandidaten.

De centrale vragen in het onderzoek zijn:
-       Wat betekent het bevorderen van maatschappelijke inspanning voor de betrokken doelgroep en hoe verhoudt die inspanning zich tot wat mensen al doen in hun dagelijkse omgeving (van de geleefde stad)?
-       Welke kwaliteiten moeten klantmanagers/activeringsconsulenten en vrijwilligers hebben om vorm te geven aan maatschappelijke inspanning?
-       Wat kunnen beleidsmakers en bestuurders en meer in het bijzonder projectleiders doen om dit proces te faciliteren?
-       Hoe kunnen we studenten opleiden zodat zij zijn voorbereid op dergelijke inspanningen vanuit de geplande stad en op andere activiteiten in de geleefde stad?

Onderzoeksrapport