Blog: Verantwoording in het sociaal domein: KPI's of lege pakken koffie?
Gepubliceerd op : 04 april 2022
Verantwoording in het sociaal domein blijft een lastige opdracht. Wat laat je zien, aan wie en in welke vorm? Het werkteam gezond-sociaal kijkt met de Rendementsmeter naar vormen van verantwoording en benadrukt het belang van het gesprek hierover.
De discussie over verantwoording laait weer op in het sociaal werk. Sociaal werk loont, maar in welke mate eigenlijk? En waarom, aan en voor wie moet je je eigenlijk verantwoorden? En laten we dan maatschappelijke besparingen of 'winst' zien, uitgedrukt in euro's, in aantallen of in verhalen? Verantwoording kan op vele manieren. Van gemeenten die op basis van KPI’s rapportages verwachten met ‘aantallen bewoners die gebruik gemaakt hebben van een divers aanbod aan activiteiten gericht op behoud en/of ontwikkeling van algemene en sociale vaardigheden’, tot aan buurthuizen die elk maand de hoeveelheid lege pakken koffie tellen. Mogelijkheden te over.
Van der Tier onderscheidt drie verschillen verantwoordingsstrategieën: de medische aanpak zoals Evidence-based practice, de bedrijfsmatige aanpak met businesscases en kosten-baten analyses en de narratieve aanpak zoals storytelling en casuïstiek. Allemaal met de nodige voor- en nadelen. Zo wees de RVS een aantal jaren geleden op de tekortkoming van Evidence-based practice en het belang van context: interventies, hoe effectief ergens ook, zijn niet lukraak kopieerbaar. Bedrijfsmatige aanpakken zoals MBKA’s en vergelijkbare analysemodellen staan al sinds hun komst ter discussie. Want hoe meet je bijvoorbeeld de symbolische waarde van een nieuwe stadsbrug en kun je de mogelijke effecten op trots, identiteit en imago in geld uitdrukken? Ten slotte de narratieve aanpak die de laatste jaren een vlucht heeft genomen, passend bij een toenemende aandacht voor ervaringskennis. Geen rapporten met cijfers, maar verhalen waar we ons in kunnen vinden, of tenminste, waar we iets van kunnen vinden.
Nu het sociaal domein met meer en andere domeinen verweven raakt, ontstaan nieuwe perspectieven op verantwoording. Een voorbeeld is de verbinding met het ruimtelijk domein, wat zich uit in de aandacht voor een gezonde leefomgeving. Zo zijn de laatste jaren tools ontwikkeld, zoals de Groene Baten Planner en de Natuurpuntencalculator om inzicht te krijgen in de waarden groen, zowel financieel als maatschappelijk. En als we kijken naar de verbinding met het medisch- en gezondheidsdomein zien we wederom een zoektocht naar (anders) verantwoorden. De rol van welzijn, preventief en aan de voorkant, is waardevol, maar hoe maak je dit expliciet? In het werkteam gezond-sociaal van de Werkplaats worden regelmatig ervaringen gedeeld die grote verschillen laten zien ten aanzien van verantwoording. Wat opvalt is dat zorgmedewerkers doen wat bewezen werkt, doen sociaal werkers ‘het goede’, op dat moment, in die context, bij die specifieke bewoner. Hoe kom je dan tot een gezamenlijke verantwoordingsaanpak?
In het werkteam gezond-sociaal kwam dit jaar de Rendementsmeter voorbij, een toegankelijke variant op de Effectencalculator. Enerzijds een tool met Excellijsten vol euro’s, anderzijds juist een tool om samen – beleid en uitvoering, zorg en welzijn - het gesprek aan te gaan. Want, laten we het er in ieder geval over hebben.
Op de hoogte blijven? Schrijf u in voor de nieuwsbrief!
Door je te abonneren op onze nieuwsbrief ga je akkoord met onze privacyverklaring.